Cliënt: Waterschap Vechtstromen
Partners: De Bakelse Stroom (trekker) en Avallo Advies
Periode: November 2014 – December 2017
Doel: Ontwerp en constructie van SAWAX stuw en praktijkproef (2015-2017)

Samenvatting

In 2014 is in het kader van de Starting up Bussiness Challenge van Kennis voor Klimaat en Climate-KIC een prototype ontwikkeld van een Slimme Adaptieve WAterbeheer eXtender (SAWAX). Op 15 november 2013 is deze slimme stuw gepresenteerd in Media Plaza Utrecht.

De Slimme Adaptieve WAterbeheer eXtender (SAWAX) is een stuw die als doel heeft om water vast te houden in perceelswatergangen i.c. de watergangen die niet in beheer zijn bij het waterschap. Het apparaat kan automatisch, zonder centrale sturing, een vrij te kiezen 0,3 tot 0,5m hogere waterstand in de perceelswatergang realiseren dan de waterstand aan de benedenstroomse zijde. Dit is meestal een leggerwatergang in beheer bij het waterschap. Daardoor wordt het bereik van door het waterschap gevoerde peilbeheer over een veel groter oppervlakte geëffectueerd waardoor meer water kan worden geconserveerd in het voorjaar, bij het opzetten van het peil naar zomerpeil. De grondgebruiker heeft echter de mogelijkheid eerder in het voorjaar de waterstand in de perceelsloot te verhogen of een groter verschil aan te brengen tussen boven- en benedenstroomse waterstand. Daarmee is ook de bediening van de LOP-stuwen veel eenvoudiger uit te voeren, het maakt het plaatsen of verwijderen van balken overbodig.

In het kader van het Nationale Deltaplan en het DeelProgramma ZoetWatervoorziening (DPZW) zal er vanuit het regionale uitvoeringsprogramma voor de Zoetwatervoorziening Oost-Nederland (ZON) geld beschikbaar komen voor maatregelen die hieraan bijdragen. Plaatsing van meerdere ‘slimme’ stuwen kan hier zeker aan bijdragen en is dus in potentie een geschikte maatregel om doelen uit de regionale strategie te helpen realiseren.

De SAWAX stuw biedt de mogelijkheid dat de betreffende agrariërs vrijelijk iets extra’s kunnen doen bovenop de basisinstelling, waarbij de waterstand in de sloot de waterstand in de hoofdwatergang volgt maar wel op een hoger peil. Tevens kan hiermee een bijdrage worden geleverd aan de wateropgave t.a.v. de reductie van piekafvoeren. Vooruitlopend op voorgaande is door het waterschap Vechtstromen een project geïnitieerd om een demonstratiemodel van de SAWAX te laten ontwikkelen en te plaatsen op een geschikte locatie binnen het waterschap. Daarmee kan de werking van de stuw in hydrologische en technische zin op praktijkschaal worden uitgeprobeerd en gedemonstreerd. Inmiddels is die locatie gevonden en wel te Arriën/provincie Overijssel. De praktijkproef is opgestart in maart 2015.